زهرا شفاعی : هنر صنایع دستی با وجود قدمتی که دارد اما همچنان زیبایی آن زبانزد خاص‌وعام است.تلفیق رنگی که در این هنر وجود دارد آدمی را حیرت‌زده می‌کند و می‌توان ساعت‌ها از تماشای این هنر لذت برد. اما با وجود زیبایی که صنایع‌دستی دارد باز هم خانوارهای ایرانی را تحریک به خرید نمی‌کند. و این موضوع باعث شده تا هنر صنایع‌دستی این روزها از وضعیت خوشایندی برخوردار نباشد، چرا که مردم درگیر دغدغه‌های مهم‌تری هستند و دیگر فرصتی برای زیبایی‌شناسی ندارد. هنرمندان صنایع دستی با موانع گوناگونی کلنجار می‌روند، از جمله موانع‌ پیش روی هنرمندان مشکل دسترسی به مواد اولیه صنایع دستی است که به موجب این مشکلات بسیاری از تولیدکنندگان کسب‌وکار خود را تعطیل کرده‌اند.

وضعیت مواد اولیه صنایع دستی

«نیما ذاکری سعید»  فعال صنایع دستی، در پاسخ به سوال «دیباچه» مبنی بر این‌که وضعیت مواد اولیه صنایع دستی در ایران چگونه است؟ می‌گوید: در حال‌حاضر صنایع دستی از وضعیت بسیار بدی برخوردار است، با توجه به کاهش نرخ ارز هیچ تفاوتی در قیمت مواد اولیه صنایع دستی رخ نداده است، و مواد با همان قیمت بالایی که در 6 ماه اخیر وجود داشت عرضه می‌شود، به گونه‌ای که می‌توان گفت قیمت‌ها هر روز افزایش می‌یابد اما خبری از کاهش قیمت مواد اولیه صنایع دستی به گوش نمی‌رسد.

صنایع دستی در بین خانوار‌ها جایگاه ویژه‌ایی ندارد

وی می‌گوید: از جایی که صنایع‌دستی از سبد اصلی خرید خانوار‌های ایرانی حذف شده و در این زمینه فرهنگ‌سازی هم صورت نگرفته، پس می‌توان گفت که جایگاه ویژه‌ایی در بین خانوارهای ایرانی ندارد، این درحالی است که صنایع‌دستی در خانه‌های ایرانی کاربردی است اما مردم در شرایط کنونی خیلی راغب نیستند که صنایع‌دستی را در سبد اصلی خرید خود قرار دهند.

«  ذاکری » در رابطه با دسترسی به مواد اولیه صنایع دستی می‌گوید: بسیاری از هنرمندان در یافتن مواد اولیه آثار هنری خود باز مانده‌اند. که با ورود کالاهای چینی به بازار، وضعیت از چیزی که قبلا بود بدتر شد و این موضوع ضربه سنگینی به تولیدگنندگان وارد کرده است.

او در ادامه می‌گوید: متاسفانه طی 10 سال اخیر برخی مواد که توسط تولیدکنندگان داخلی درست می‌شد با ورود بازار چین ،تولیدکنندگان داخلی بازار کالای خود را از دست دادند و روند ورشکستگی را طی کردند، چرا که با باز شدن دوازه چین به ایران، یراق‌آلاتی با قیمت پایین‌تر وارد کشور شد و این موضوع، توان رقابت  را از تولیدکنندگان داخلی گرفت.

تحریم‌ها همیشه هم بد نیست!

اگر چه که تحریم‌ها بر اقتصاد داخلی اثر گذاشته است اما این بار توانسته تاثیر مثبتی بر بازار صنایع دستی داشته باشد، این فعال صنایع دستی می‌گوید: وجود تحریم برای بعضی از رشته‌های صنایع دستی، نکات مثبتی بدنبال داشته است، مانند کسانی که در زمینه تراش شیشه فعالیت دارند، چرا که کارهایی که روی شیشه انجام می‌شود نیازمند مواد اولیه‌ایی هستند که در ایران وجود دارد، و تولیدکنندگان می‌توانند از تحریم‌ها به نفع خود استفاده کنند زیرا دیگر نیازمند مواد اولیه وارداتی نیستند. 

ذاکری می‌گوید: در پی گرانی‌هایی که در کشور حکم‌فرما است، بسیاری از فروشگاه‌های داخل بازار که مواد اولیه را به صورت عمده به تولیدکنندگان عرضه می‌دهند از گرانی‌های موجود در کشور سواستفاده کرده‌اند، چراکه آنان مواد اولیه را از قبل داشتند و زمانی که قیمت ارز به صورت پلکانی بالا رفت و نرخ ارز به اوج رسید این فروشگاه‌ها قیمت مواد را به نرخ روز با تولیدکنندگان حساب کردند، و حتی در شرایط فعلی که دلار روند نزولی را طی می‌کند هیچ ‌کدام از عمده‌فروشان قیمت مواد اولیه را کاهش ندادند و به واسطه این شرایط بسیاری از کارگاه‌ها کار خود را تعطیل کرده‌اند زیرا درآمد مورد نیاز خود را بدست نمی‌آورند.

این فعال صنایع دستی تصریح کرد: باید چاره‌ای برای وضعیت وخیم صنایع دستی ایران اندیشید تا بتوان این هنر زیبا را از ورطه فراموشی نجات داد؛ ما برای تشویق مردم به خرید صنایع دستی نیازمند فرهنگ‌سازی صحیح هستیم و این موضوع خواهان بودجه عظیمی است. با توجه به شعار سال که حمایت از کالا و تولید ایرانی است اما این شعار در کشور برعکس عمل می‌کند چرا که از ابتدای سال، قیمت‌ها چندین بار افزایش یافته و تولیدکننده نتوانسته به خوبی به تولید بپردازد. در حال‌حاضر که برخی از مردم کشور از وضعیت اقتصادی خوبی برخوردار نیستند ما نمی‌توانیم در چنین شرایطی آن‌ها را تشویق به خرید صنایع دستی کنیم.

انجمنی که ناکار آمدی خود را ثابت کرد

« ذاکری » درباره صادرات صنایع دستی می‌گوید: یک انجمنی در کشور وجود داشت که خوشبختانه 2 سال پیش تعطیل شد، چرا که افرادی که در این انجمن فعال بودند که بُرش لازم را نداشتند به صورتی که‌ می‌توان گفت افرادی که در این انجمن همکاری داشتند هیچ کار مفیدی برای هنرمندان انجام ندادند، اگر هم اقدامی صورت گرفته نه دیده شده نه در جایی درج شده و این موضوع نشان‌دهنده ضعف انجمن است. اما باید گفت اگر هنرمندی کالایی را به کشور دیگر صادر می‌کند نشانه توانمندی شخص هنرمند است و به دیگران مربوط نمی‌شود.

چشم امید تولیدکنندگان به دولت

گاهی باید برای خروج از ورطه‌‌ای که در آن قرار دارید خود را به آب‌وآتش بزنید و راه طولانی را طی کنید تا بتوانید خود را از جا‌یگاه نامناسبی که در آن قرار گرفته‌اید نجات دهید. وضعیت کنونی صنایع دستی هم به گونه‌ای است که نیازمند کمک و همکاری مسولان است، 

ذاکری در همین رابطه خاطرنشان کرد : خروج از این بحران مستلزم راه طولانی است و نیازمند همکاری دولت است به گونه‌ایی که دولت با ارائه طرح‌های تشویقی برای کارگاه‌ها به حمایت تولید‌کنند‌ه‌ها بپردازد. تولیدکنندگان داخلی چیزی در کشور کم ندارند اگر دولت یک فرهنگ‌سازی جدی انجام دهد می‌توان در این زمینه به موفقیت رسید.